Павел Фёдаравіч Тоўсцікаў

Павел Фёдаравіч То́ўсцікаў (13 (26) кастрычніка 1904 — 24 красавіка 1985) — савецкі военачальнік, гвардыі генерал-маёр (29.4.1945). Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны. Герой Савецкага Саюза (1945).

Павел Фёдаравіч Тоўсцікаў
Дата нараджэння	26 кастрычніка 1904(1904-10-26)
Месца нараджэння	Барысаў, Барысаўскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	24 красавіка 1985(1985-04-24) (80 гадоў)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР
Месца пахавання	Міцінскія могілкі[d]
Альма-матар	Кіеўскае вышэйшае агульнавайсковае каманднае вучылішча (1930) Ваенная акадэмія Генеральнага штаба Узброеных Сіл Расійскай Федэрацыі (1949)
Грамадзянства	Расійская імперыя  СССР
Прыналежнасць	СССР
Род войскаў	пяхота і Сухапутныя войскі СССР[d]
Званне	генерал-маёр
Бітвы/войны	Паход Чырвонай Арміі ў Заходнюю Беларусь і Украіну, 1939 Бітва за Маскву Курская бітва Аперацыя Баграціён Усходне-Пруская аперацыя Battle of Königsberg[d]
Узнагароды і званні	Савецкая гвардыя
У адстаўцы	з 1957 года

Біяграфія

П. Ф. Тоўсцікаў нарадзіўся ў горадзе Барысаў (зараз у Мінскай вобласці Беларусі). Скончыў 9 класаў школы, з 12 гадоў у вольны ад вучобы час працаваў на шклозаводзе і запалкавай фабрыцы. У 1926 годзе прызваны ў Чырвоную Армію, да 1929 года праходзіў службу ў Барысаве. У 1930 годзе скончыў Кіеўскую пяхотную школу (5-е ваеннае вучылішча імя С. Каменева?).

Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны з чэрвеня 1941 года. Вайну сустрэў на мяжы СССР у раёне горада Гродна на пасадзе начальніка аператыўнага аддзела 27-й Омскай стралковай дывізіі. Ваяваў на Цэнтральным, Заходнім, Бранскім, 1-м Прыбалтыйскім, 3-м Беларускім франтах. Удзельнік абарончых баёў на тэрыторыі Беларусі, абароны Масквы, Курскай бітвы. Дывізія пад камандаваннем палкоўніка П. Тоўсцікава вызначылася ў баях за вызваленне Барысава, Мінска, за гарады Кёнігсберг, Пілаў, пры фарсіраванні Беразіны і Нёмана.

Пасля Перамогі П. Ф. Тоўсцікаў працягваў службу на пасадзе камандзіра дывізіі. У 1949 годзе скончыў курсы ўдасканалення афіцэрскага саставу, у 1953 годзе Вышэйшыя акадэмічныя курсы пры Акадэміі Генштаба Узброеных Сіл СССР. Займаў пасады ў цэнтральным апараце Міністэрства абароны СССР. З 1957 года П. Ф. Тоўсцікаў у адстаўцы. Жыў у Маскве.

Узнагароды

• Медаль «Залатая Зорка»
• 2 ордэны Леніна
• 5 ордэнаў Чырвонага Сцяга
• Ордэны Суворава 1-й і 2-й ступені
• Ордэн Кутузава 2-й ступені
• Ордэны Айчыннай вайны 1-й і 2-й ступені
• 2 ордэны Чырвонай Зоркі
• Медаль «За абарону Масквы»
• Медаль «За перамогу над Германіяй у Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
• Медаль «20 гадоў перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
• іншыя ўзнагароды

Памяць

• Ганаровы грамадзянін Барысава (1969)
• Імем П. Ф. Тоўсцікава названыя вуліцы ў Барысаве і Калінінградзе.

Літаратура

• То́ўсцікаў Павел Фёдаравіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 494. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• То́ўсцікаў Павел Фёдаравіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — С. 517. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8.
• Республика Беларусь: Энциклопедия в 7 т. Т. 7: Снегирь ― Ящерицын / редкол.: Г. П. Пашков и др. — Минск: БелЭн, 2008. — 744 с.: ил. — ISBN 978-985-11-0421-1.  — С. 240.
• Долготович Б. Д. Толстиков Павел Федорович // Почётные граждане белорусских городов: биограф. справочник (руск.) / Б. Д. Долготович. — Мн.: Беларусь, 2008. — С. 264. — 368 с. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-01-0784-8.

Спасылкі

• Павел Фёдаравіч Тоўсцікаў на сайце «Героі краіны»
• Улица имени П. Ф. Толстикова Архівавана 5 сакавіка 2016. (руск.)
• Герои Советского Союза — уроженцы Борисовщины Архівавана 5 сакавіка 2016. (руск.)