Царква Святой Марыі Магдаліны (Мінск)

Мінск

Царква́ Свято́й Мары́і Магдалі́ны ў Мінску — праваслаўны храм, пабудаваны ў 1847 годзе з цэглы на паўночнай ускраіне горада на былых Старажоўскіх (Пярэспінскіх) могілках. Размяшчаецца на вуліцы Кісялёва.

храм
Царква Святой Марыі Магдаліны
53°54′58,41″ пн. ш. 27°33′13,5″ у. д.HGЯO
Краіна  Беларусь
Горад Мінск
Канфесія Праваслаўе
Епархія Мінская
Архітэктурны стыль класіцызм
Дата заснавання 1847
Дата пабудовы 1847 год
Матэрыял цэгла
Map
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

правіць
 
Рэалізаваны праект 1841 года

У 1623 годзе менскі суддзя Марцін Валадковіч ахвяраваў Свята-Петра-Паўлаўскаму манастыру фальварак Пярэспа[1]. У 1804 годзе паводле хадайніцтва архімандрыта Свята-Петра-Паўлаўскага манастыра Лазара на Пярэспінскіх могілках узведзена невялікая драўляная царква, пры якой існавала багадзельня. У 1835 годзе храм згарэў. Новая мураваная царква была ўзведзена на ахвяраванні гараджан. Будаўніком царквы лічыцца протаіерэй кафедральнага сабора айцец Пётр Яліноўскі, які памёр у 1870 годзе і быў пахаваны ў крыпце пад апсідай. Новая царква была пабудавана ў 1847 годзе. У 1879 годзе царква набыла статус прыхадской. У 1903—04 гг. пры храме пабудавана царкоўная школа, пагост абнесены мураванай агароджай з брамай. У 1932—1933 гг. пасля закрыцця Старажоўскіх могілак закрыты і храм, але ў 1934 годзе быў зноў вернуты прыхаджанам. Адзіны адкрыты храм набыў значнасць кафедральнага сабора. У 1937 годзе храм ізноў закрыты і пераўтвораны ў сталярную майстэрню[1].

Храм дзейнічаў у час нямецкай акупацыі. Царква была адкрыта 27 ліпеня 1941 года[1]. Ізноў закрыта ў 1949 годзе і прыстасавана пад сховішча архіва кінафотадакументаў БССР і Цэнтральную лабараторыю мікрафотакапіравання і рэстаўрацыі дакументаў цэнтральных дзяржаўных архіваў БССР.

12 жніўня 1989 года прызначаны настаяцелем храма святар Іаан (Харашэвіч). У 1990 годзе храм вернуты праваслаўным вернікам. Гэта была першая царква ў Мінску, якой дазволілі службы ў часы СССР пасля доўгага перыяду забароны на адкрыццё храмаў.

Пасля рэстаўрацыі 25 лістапада 1990 года храм асвячоны архіпастырам Філарэтам, у царкву дастаўленая часціца мошчаў святой Марыі Магдаліны[1]. Протаіерэем Іаанам была праведзена вялікая праца па ўпрыгожванню інтэр’еру, добраўпарадкаванню прылеглай тэрыторыі, была пабудавана хрысцільная царква ў гонар святога Іаана Прадцечы. У 1993 годзе быў збудаваны і ўсталяваны помнік у гонар усіх пахаваных на Старажоўскіх могілках. У 1998 годзе каля храма святой Марыі Магдаліны узведзена капліца ў гонар Сабора Беларускіх святых. У 2000 годзе завершаны роспіс храма. У 2019 годзе пад кіраўніцтвам протаіерэя Іаана Харашэвіча узведзены будынак парафіяльнага Дома духоўнай асветы.

Архітэктура

правіць
 
Царква і Старажоўская брама

Царква

правіць

Помнік архітэктуры позняга класіцызму[1]. Першапачаткова, аднакупальны аднаапсідны храм[2]. Да прамавугольнага ў плане асноўнага аб'ёму з усходняга боку далучаны з усходняга боку — нязначна выступаючая апсіда, з заходняга — вялікая прыбудова. Пры рэканструкцыі храма ў 1950-я апсіда закрыта чатырохкалонным порцікам, пастаўленым на высокі цокаль. У выніку аднаўлення ў 1990-я гт. царква набыла рысы рэтраспектыўна-рускага стылю — над прытворам узведзена шатровая васьмігранная званіца, над малітоўнай залай — цыбулепадобны купал на светлавым барабане. Інтэр’ер зальны трохнефны[2]. Перакрыцці крыжовыя і цыліндрычныя[2].

Старажоўская брама размяшчаецца перад царквой. Пабудавана ў канцы 19 ст. з цэглы. Брама аднапралётная, манументальная, кампазіцыйна падкрэслівае галоўны ўваход у будынак[2]. Плоскасць дэкаравана пілястрамі, арачнымі нішамі, бакавымі валютамі, завершана развітым шматпрафіляваным карнізам. Над цэнтральным арачным праёмам узвышаецца дэкаратыўны атык, увянчаны невялікай лучковай галоўкай. Збераглася частка агароджы. Брама вырашана ў эклетычных формах[2].

Зноскі

  1. а б в г д Царква Святой Марыі Магдалены // radzima.org
  2. а б в г д Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1988. — Мінск. — 333 с.: іл. — ISBN 5-85700-006-8. С.100

Спасылкі

правіць