Крывасельскі сельсавет

Крывасе́льскі сельсавет — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе Вілейскага раёна Мінскай вобласці Беларусі. Цэнтр — аграгарадок Крывое Сяло.

Крывасельскі сельсавет
Краіна	Беларусь
Уваходзіць у	Вілейскі раён
Уключае	44 населеныя пункты
Адміністрацыйны цэнтр	Крывое Сяло
Дата ўтварэння	12 кастрычніка 1940
Насельніцтва (2019)	1 699
Часавы пояс	UTC+03:00
Тэлефонны код	+375 1771
Код аўтам. нумароў	5
Афіцыйны сайт

Юрыдычны адрас: 222430, Мінская вобласць, Вілейскі раён, аг. Крывое Сяло, вул. Першамайская, д. 10.

Гісторыя

Утвораны 12 кастрычніка 1940 года як Рабунскі сельсавет у складзе Куранецкага раёна Вілейскай вобласці БССР. Цэнтр — вёска Рабунь. З 20 верасня 1944 года ў складзе Маладзечанскай вобласці. З 5 ліпеня 1946 года ў складзе Вілейскага раёна. 6 верасня 1957 года ў склад сельсавета з Рэчкаўскага сельсавета перададзены 6 населеных пунктаў (Баравыя, Камары, Лейлава, Ліпневічы, Міхнічы і Татараўшчына). З 20 студзеня 1960 года ў складзе Мінскай вобласці. 28 мая 2013 года ў склад сельсавета перададзены 16 населеных пунктаў (Асавец, Балашы, Варонічы, Гарадзілавічы, Грыгаркі, Губы, Дашкаўка, Жукавічы, Катлоўцы, Куляшы, Малькевічы, Навікі, Путрычы, Рэчкі, Стражы, Усцінавічы) Куранецкага сельсавета і 11 населеных пунктаў (Альшэўцы, Арпа, Асташкава, Валоські, Горная, Гутараўшчына, Ерхі, Івашынавічы, Карэкаўцы, Лявонавічы, Сосенка) Касцяневіцкага сельсавета, цэнтр сельсавета быў перанесены ў аграгарадок Крывое Сяло, а сельсавет перайменаваны ў Крывасельскі.

Геаграфія

Сельсавет мяжуе з Куранецкім, Любанскім, Людвіноўскім, Ільянскім, Вязынскім і Асіпавіцкім сельсаветамі Вілейскага раёна і горадам Вілейка, таксама з Мядзельскім раёнам на поўначы. Адміністрацыйны цэнтр — аграгарадок Крывое Сяло знаходзіцца за 10 км ад Вілейкі. Сельсавет месціцца на Нарачана-Вілейскай нізіне. З поўначы на поўдзень тэрыторыя сельсавета цягнецца на 20 км, з захаду на ўсход — на 21 км. На поўдні мяжуе з Вілейскім вадасховішчам, у якое ўпадаюць рэкі Жучка, Арпа, Касутка. На поўначы бярэ свой пачатак рака Чорная. На землях сельсавета развітая сістэма каналаў, шмат сажалак.

Транспарт

Праз тэрыторыю сельсавета праходзяць рэспубліканскія аўтамабільныя дарогі: Р29 Ушачы — Вілейка, Р58 Мінск — Калачы — Мядзел, Р63 Барысаў — Вілейка — Ашмяны; развітая сетка мясцовых дарог. Чыгунка прадстаўлена участкам лініі Полацк — Маладзечна з прыпыначным пунктам Стражы.

Склад

Налічваецца 44 населеныя пункты. Найбольш буйныя — аграгарадкі Крывое Сяло і Ерхі; вёскі Рабунь, Балашы, Рэчкі.

Насельніцтва

Насельніцтва сельсавета паводле перапісу 2009 года (17 населеных пунктаў) — 988 чалавек, з іх 96,7 % — беларусы, 2,4 % — рускія; паводле перапісу 2019 года (44 населеныя пункты) — 1699 чалавек.

Дэмаграфічныя звесткі

На тэрыторыі сельсавета жыве 1913 чалавек. Па ўзроставым складзе:

• дзяцей да 16 гадоў — 264
• працаздольнага насельніцтва — 968
• старэй працаздольнага — 681

Прадпрыемствы

адсутнічаюць

Сельская гаспадарка

• Філіял «Усходні» ААТ «Вілейскі камбікормавы завод»
• ААТ «Алая заря»

Гандаль і побытавае абслугоўванне

• 7 крам раённага спажывецкага грамадства (аграгарадкі Крывое Сяло, Ерхі, вёскі Чыжэвічы, Рабунь, Рэчкі, Балашы, Сосенка)
• 1 гандлёвы аб’ект ААТ «Вілейскі камбікормавы завод»
• 2 комплексна-прыёмных пункта (аграгарадкі Крывое Сяло, Ерхі)
• 1 страўня ФСГП ААТ «Вілейскі камбікормавы завод»

Сувязь

3 аддзяленні паштовай сувязі (аграгарадкі Крывое Сяло, Ерхі, вёска Рабунь).

Ахова здароўя

3 фельчарска — акушэрскіх пункта (аграгарадок Крывое Сяло, вёскі Рабунь і Балашы).

Адукацыя

• ДУА «Рабунскі КПК дзіцячы сад — базавая школа»
• ДУА «Ерхаўскі дзіцячы сад»

Культура

• 1 сельскі Дом культуры (аграгарадок Крывое Сяло)
• 2 сельскія клубы (аграгарадок Ерхі, вёска Рабунь)
• 4 бібліятэкі (аграгарадкі Крывое Сяло, Ерхі; вёскі Рабунь і Балашы)

Рэлігійныя арганізацыі

Тры прыходы праваслаўнай царквы:

• Свята-Духаўская царква (Рэчкі)
• Царква Успення Прасвятой Багародзіцы (Рабунь)
• Свята-Петрапаўлаўская царква (Касута)

Вядомыя асобы

• Піліп Орлік — украінскі палітычны, дзяржаўны і ваенны дзеяч, гетман Запарожскага Войска ў выгнанні (1710—1742), паэт, публіцыст (1672—1742)
• Эдвард Жалігоўскі — польскі паэт, філосаф, грамадскі дзеяч, (1816—1964)
• Ганна Аляксееўна Новік — беларуская паэтэса, удзельніца нацыянальна-вызваленчага руху ў Заходняй Беларусі на Вілейшчыне, (1914—1997)
• Вікенцій Іосіфавіч Аўдзей (Касьян Вясёлы) — беларускі пісьменнік, драматург, (1886—1916)
• Леанід Дзмітрыевіч Малькевіч — удзельнік партызанскага руху ў Вілейскай вобласці ў гады Вялікай Айчыннай вайны, (1922—1944)

Славутасці

• Брацкая магіла 1941—1944 гадоў у вёсцы Рэчкі (Спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей 613Д000130)
• Брацкая магіла савецкага воіна і партызана ў вёсцы Усцінавічы
• Помнікі землякам у вёсках Ерхі, Грыгаркі, Крывое Сяло, Рабунь, Рэчкі
• Мемарыял партызану Малькевічу Л.Д (1944) у вёсцы Малькевічы
• Магіла ахвяры фашызма (1943) Верамей Юліі Карэкаўцы
• Вайсковыя могілкі Першай сусветнай вайны ў вёсцы Рабунь
• Памятныя крыжы на месцы растрэла вязняў Вілейскай турмы ля Касуты
• Памятны знак Піліпу Орліку ў вёсцы Касута
• Памятны знак, прысвечаны сяброўству Эдварда Жалігоўскага і Тараса Шаўчэнкі..
• Памятны знак пісьменніку Вікенцію Іосіфавічу Аўдзею (Касьян Вясёлы)
• Пагоркі «Рэчкінскія» — геалагічны помнік прыроды рэспубліканскага значэння
• Вялікі камень івашынавіцкі — геалагічны помнік прыроды мясцовага значэння
• Крыніца «Святая вада» — гідралагічны помнік прыроды мясцовага значэння
• Гарадзішчы і селішчы (Арпа, Рэчкі), паселішчы (Сосенка)
• Капліцы ў вёсках Касута, Карэкаўцы і Лявонавічы
• Культавыя валуны — «Язэпаў камень» , «Забалацкі камень», «Белы камень», безназоўны ля вёскі Татараўшчына

Галерэя

• 
  Рэчкі. Брацкая магіла
• 
  Грыгаркі. Помнік землякам.
• 
  Малькевічы. Мемарыял партызану
• 
  Касута. Памятны знак Піліпу Орліку
• 
  Губы. Памятны знак Касьяну Вясёламу
• 
  Пагоркі Рэчкінскія
• 
  Вялікі камень івашынавіцкі
• 
  Крыніца «Святая вада»
• 
  Капліца ў Касуце
• 
  Капліца ў Карэкаўцах
• 
  Каплічка ў Лявонавічах
• 
  Язэпаў камень
• 
  За́балацкі камень з ямкамі

Літаратура

• Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь: [Даведнік] / склад. В. Я. Абламскі, І. М. Чарняўскі, Ю. А. Барысюк. — Мн.: БЕЛТА, 2009. — 684 с. — 1 000 экз. — ISBN 978-985-6828-35-8.
• Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1987. — Мінская вобласць. Кніга 1. — 284 с.: іл.
• Культавыя і гістарычныя валуны Беларусі / [А. К. Карабанаў, В. Ф. Вінакураў, Л. У. Дучыц і інш.]; Нацыянальная акадэмія навук Беларусі, Інстытут прыродакарыстання. — Мінск: Беларуская навука, 2011. — 235 с. — ISBN 978-985-08-1295-7.
• Памяць. Вілейскі раён. // — Мн.: БелТА., 2003. — 704 с. — (Гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі.). — 3000 экз. — ISBN 985-6302-56-0
• Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987.
• Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012. — 172 с.

Спасылкі

• Крывасельскі сельсавет Архівавана 22 снежня 2017. на сайце Вілейскага раённага выканаўчага камітэта Архівавана 8 ліпеня 2014. (руск.)
• Вілейскі камбікормавы завод (руск.)
• ДУА «Рабунскі КПК дзіцячы сад — базавая школа» Архівавана 7 студзеня 2018. (руск.)
• ДУА «Ерхаўскі дзіцячы сад» Архівавана 23 сакавіка 2018. (руск.)