Эканоміка Італіі

Італія — адна з ключавых высокаразвітых краін свету, уваходзіць у склад Вялікай васьмёркі.

Перавагі: велічэзны дзяржаўны бюджэт. Задае моду ва ўсім свеце ў галіне дызайну, вытворчасці і прадукцыі адзення і бытавой тэхнікі. Да вядучых фірмаў адносяцца Fiat (аўтапрам), Montedison (вытворчасць пластмас), Olivetti (камунікацыі), Benetton (адзенне). Высокапрадукцыйная сельская гаспадарка і вытворчасць прадукцыі для турыстаў, вядомыя дамы мод. Багатая культурная спадчына робіць Італію адной з найбольш прывабных для турыстаў краін Еўропы і свету, з магчымасцю бясконцага развіцця турыстычнай галіны гаспадаркі.

Недахопы: дзяржаўны дэфіцыт і рост запазычанасці ўсё яшчэ вялікія і не пераадолены. Малы (у 2012 - адмоўны) прырост эканомікі, неэфектыўная сфера паслуг, якая інтэнсіўна прыватызуецца. Няроўнае размеркаванне дабрабыту паміж багатай Поўначчу і бедным Поўднем, дзе беспрацоўе ў 3 разы вышэйшае. Недастатковая падатковая дысцыпліна, якая, аднак, у апошні час мае тэндэнцыю да паляпшэння. Адносна малыя, арыентаваныя на міжнародную канкурэнцыю, прадпрыемствы. Моцная залежнасць ад імпарту энергарэсурсаў.

Эканамічны профіль краіны

Характарыстыка	Значэнне
Тып краіны	высокаразвітая
ВУП па парытэце пакупніцкай здольнасці (ППЗ), млрд $, 2012	1863
ВУП па ППЗ на душу насельніцтва, $, 2012	30600
Тэмпы росту ВУП, % 2012	-2,4
Структура ВУП, %, 2012	прамысловасць — 24,2; сельская гаспадарка — 2,0; сфера паслуг — 73,8
Эканамічна актыўнае насельніцтва (ЭАН), млн. чал., 2012	25,65
Структура занятасці ЭАН, %, 2011	прамысловасць — 28,3; сельская гаспадарка — 3,9; сфера паслуг — 67,8
Узровень беспрацоўя, %, 2012	10,6
Каэфіцыент Джыні, 2011	31,9
Узровень інфляцыі, %, 2012	3,3
Прыбыткі бюджэту, млрд $, 2012	972,5
Выдаткі бюджэту, млрд $, 2012	1034,0
Знешняя запазычанасць, млрд $, 2008/2010/2012	2328/2223/2493
Рост прамысловасці, %, 2011/2012	0,2/-4,2
Асноўныя галіны прамысловасці	машынабудаванне, электратэхнічная, чорная металургія, хімічная, харчовая, лёгкая, керамічная
Вытворчасць электраэнергіі, млрд кВт-гадзін, 2011	302,6
Спажыванне электраэнергіі, млрд кВт-гадзін, 2011	313,8
Экспарт электраэнергіі, млрд кВт-гадзін, 2011	1,787
Імпарт электраэнергіі, млрд кВт-гадзін, 2011	47,52
Здабыча нафты, млн барэляў/дзень, 2011	0,099
Спажыванне нафты, млн барэляў/дзень, 2009	1,537
Экспарт нафты, млн барэляў/дзень, 2010	0,063
Імпарт нафты, млн барэляў/дзень, 2010	1,591
Падцверджаныя запасы нафты, млн барэляў, 1 студзеня 2012	523,2
Здабыча прыроднага газу, млрд м³, 2011	8,634
Спажыванне прыроднага газу, млрд м³, 2011	77,83
Экспарт прыроднага газу, млрд м³, 2011	0,123
Імпарт прыроднага газу, млрд м³, 2011	70,37
Падцверджаныя запасы прыроднага газу, млрд м³, 1 студзеня 2012	66,0
Прадукцыя сельскай гаспадаркі	садавіна і гародніна, вінаград, бульба, цукровыя буракі, соя, алівы, пшаніца, ялавічына, малочныя прадукты, рыба
Асноўны кірунак сферы паслуг	турызм
Аб'ём агульнага экспарту, млрд $, 2012	487,9
Асноўныя партнёры па экспарце, %, 2012	ФРГ— 12,8; Францыя — 11,3 ;ЗША — 6,6; Іспанія — 4,8
Што экспартуецца	прадукцыя машынабудавання, высокаякасны тэкстыль і адзенне, машыны і камплектуючыя да іх, рухавікі, хімічная прадукцыя, прадукты харчавання, тытунь, каляровыя металы
Аб'ём агульнага імпарту, млрд $, 2012	453,5
Асноўныя партнёры па імпарце, %, 20112	ФРГ — 15,7; Францыя — 8,9; КНР — 7,0; Нідэрланды — 5,8; Іспанія — 4,8
Дэпазіты ў валюце і золатавалютныя рэзервы, млрд $, 31 снежня 2008/2009/2010/2011/2012	104/132,8/158,9/173,3/181,7
Нацыянальная валюта	еўра
Эканамічная карта

Характарыстыка гаспадаркі

Прамысловасць

Вызначальныя асаблівасці прамысловасці рэспублікі:

1. Перавага цяжкай індустрыі не так адчувальна, як у астатніх буйных краінах Заходняй і Паўднёвай Еўропы, да таго ж большае значэнне прымае лёгкая прамысловасць.
2. Вядучая роля належыць да машынабудавання і хіміі.
3. Сціплыя маштабы горназдабыўной прамысловасці і вельмі шырокае выкарыстанне імпартнай сыравіны і энерганосьбітаў.
4. Адставанне ў развіцці тэхнічна складаных, навукаёмкіх галін.
5. Вялікае значэнне малых і сярэдніх прадпрыемстваў, асабліва ў лёгкай, харчовай прамысловасці, металаапрацоўцы.
6. Рэзкія тэрытарыяльныя кантрасты ва ўзроўні індустрыялізацыі: звыш 40% прамысловасці сканцэнтравана на Поўначы ў зоне "прамысловага трохвугольніку" Мілан-Турын-Генуя.

Сельская гаспадарка

Нягледзячы на спрыяльныя прыродныя ўмовы, сельская гаспадарка забяспечвае насельніцтва Італіі харчаваннем толькі на 75-80%: захоўваюцца архаічныя аграрныя адносіны на Поўдні краіны і цераспалосіца: больш за 3/4 гаспадарак маюць плошчу менш за 5 га.

Уласцівы вялікія тэрытарыяльныя кантрасты: на Поўначы - перагава буйных капіталістычных гаспадарак з інтэнсіўным земляробствам і жывёлагадоўляй, у той час як буйныя гаспадаркі Поўдня - у асноўны былыя латыфундыі, нізкарэнтабельныя і апрацоўваемыя дробнымі арэндатарамі па частках.

Асноўнай галіной сельскай гаспадаркі Італіі, у адрозненне ад іншых краін Еўропы, з'яўляецца раслінаводства: займае 60%. Паказчык гэты ва ўмовах далейшай інтэграцыі эканомік ЕС будзе расці: краіна спецыялізуецца на экспарце садавіны і гародніны, у той час як вытворчасць зерня і мяса скарачаецца.

Па зборах зерня Італія ў тры разы саступае Францыі (ў 2005 г. атрымалася сабраць 20 млн т); галоўныя культуры - пшаніца (45%), кукуруза (35%) і рыс. Больш за палову ўраджаю названых культур збіраюць на Паданскай нізіне (там жа, на ўсходзе - амаль 100% цукровых буракоў) і ў вобласці Эмілія-Раманья, а каштоўная цвёрдая пшаніца Поўдня ідзе на выбар высокаякасных макарон.

Развіццё жывёлагадоўлі стрымліваецца перш за ўсё недахопам харчовай базы (канкурэнцыя з боку прадукцыі Францыі, Нідэрландаў і іншых краін ЕС выходзіць на другі план). Краіна па стане на 2005 г. мела 7,2 млн галоў буйной рагатай жывёлы, 8 млн свіней, 12 млн авечак і коз. Патрэбы ў мясе забяспечваюцца на 50-75%. Малочная жывёлагадоўля пераважае на Поўначы, а Сардзінія - галоўны раён авечкагадоўлі.

У цэлым патэнцыял сельскай гаспарадкі размеркаваны па тэрыторыі Італіі больш раўнамерна, чым патэнцыял прамысловасці. Па долі ў нацыянальнай прадукцыі названай галіны гаспадаркі на першых месцах у краіне знаходзяцца Эмілія-Раманья (14%), Ламбардыя (13%), Венета (10,5%).

Рыбалоўства не вызначаецца велізарнымі маштабамі: моры небагатыя на рыбу, і таму ўловы не перавышаюць 0,5 млн т/год. Аднак даволі хутка апошнім часам стала развівацца штучная вытворчасць розных марскіх прадуктаў, і гэта ёсць перспектывай для падгаліны.

Транспарт

Італія вызначаецца добрым развіццём усіх відаў транспарту. Краіна мае развітую чыгуначную сетку (19,5 тыс. км, больш ½ даўжыні электрыфікавана) і сетку аўтадарог. Пры дапамозе апошніх і ажыццяўляецца 90% пасажыразвароту і 80% грузазвароту унутры краіны. Галоўная транспартная артэрыя краіны - "Аўтастрада Сонца" - злучае Турын і Мілан праз Балонню і Фларэнцыю з Рымам, Неапалем і Рэджо-дзі-Калабрыя. Італьянскі парк аўтамабіляў на 2007 год складаў 32 млн.

80-90% імпартуемых грузаў дастаўляецца ў краіну з дапамогай марскога транспарту. Са 144 буйнейшымі марскімі портамі Італіі з'яўляюцца Генуя (грузазварот 50 млн т/год) і Трыест (35 млн т/год) (дадзеныя на 2007 год). Галоўны кабатажны порт краіны - Неапаль.

Італія мае 34 аэрапорты, галоўныя сярод якіх Рым, Генуя, Венецыя, Трыест, Палерма, Неапаль, Спецыя.

Сфера паслуг

Вядучая роля належыць турызму. Італію штогод наведваюць каля 50 млн. турыстаў (4-е месца пасля Францыі, Іспаніі і ЗША, 2007). Больш за 75% звароту італьянскага турбізнесу належыць Рыму, Венецыі і Фларэнцыі. Пакрысе развіваецца і так званы "шопінгавы турызм", прывабны для аптавых гандляроў прадукцыяй італьянскіх малых і сярэдніх прадпрыемстваў і для індывідуальных спажыўцоў італьянскага абутку і адзення. Італія - радзіма банкаўскіх устаноў. Імі забяспечаны каля 67% населеных пунктаў.

Гл. таксама

• Італьянскі эканамічны цуд

Літаратура

• Сусветная кніга фактаў ЦРУ ЗША Архівавана 9 ліпеня 2017.
• Социально-экономическая география зарубежного мира / Под ред. В.В. Вольского. – М.: Дрофа, 2005. – 557 с.
• Степанюга Н.А., Андриевская З.Я. Социально-экономическая география зарубежных стран. - Мн.: Вышэйшая школа, 2008. - С. 158-176