Канстанцін Сяргеевіч Заслонаў
Канстанцін Сяргеевіч Заслонаў (25 снежня 1909 (7 студзеня 1910), Асташкаў, Цвярская губерня — 14 лістапада 1942, вёска Купаваць, Віцебская вобласць) — савецкі партызан, герой Вялікай Айчыннай вайны. Камандзір партызанскага атрада і брыгады, з кастрычніка 1942 камандуючы ўсімі партызанскімі сіламі аршанскай зоны.
| Канстанцін Сяргеевіч Заслонаў | |
|---|---|
| руск.: Константин Сергеевич Заслонов | |
 Уладзімір Хрусталёў. «Канстанцін Заслонаў дае заданне» | |
| Мянушка | Дзядзька Косця |
| Дата нараджэння | 25 снежня 1909 (7 студзеня 1910) |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 14 лістапада 1942[2] (32 гады) |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Грамадзянства | |
| Прыналежнасць | Савецкі Саюз |
| Гады службы | 1941—1942 |
| Камандаваў | партызанскай брыгадай |
| Бітвы/войны | Купавацкі бой (1942) |
| Узнагароды і званні |
   |
| Сувязі | жонка Раіса (дзяв. Маргарыта) Заслонава |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Біяграфія
правіць
Нарадзіўся ў сям’і рабочага 7 студзеня 1910 года (па новым стылі) у горадзе Асташкаў Цвярской губерні. Бацька ўтрымліваў невялікую гаспадарку: меў каня, жарабя і дзвюх кароў. У 1930-я гады ўся сям’я (бацька, дзве яго сястры і два браты) была раскулачана і выслана на Кольскі паўвостраў, у Хібінагорск (цяпер Кіраўск). Грошай не хапала, і васьмігадовы Косця працаваў пастухом, а праз год пайшоў у школу. Першая настаўніца Заслонава, Ганна Васільеўна Раздзерава, пазней успамінала, што ён вылучаўся сярод усіх дзяцей сваімі выдатнымі здольнасцямі і ўседлівасцю. Сястра Таццяна расказвала: «Косця быў адным са старэйшых дзяцей, яму даводзілася працаваць нараўне з дарослымі. Бывала, разбудзяць да світання малаціць, ён прапрацуе гадзіны тры-чатыры і так, недаспаўшы і напрацаваўшыся, ішоў у школу». У 1927 годзе школьная камсамольская арганізацыя накіравала Канстанціна як выдатніка ў Вялікалукскую прафтэхшколу чыгуначнага транспарту, якую ён скончыў у 1930 годзе.
Па камсамольскім прызыве разам з жонкай Заслонаў быў накіраваны на Далёкі Усход, дзе аднаўляў дэпо на станцыі Вяземская пад Хабараўскам. У 1935 годзе ён стаў памочнікам начальніка паравознага дэпо Новасібірска. У сям’і нарадзілася дачка Муза. З-за голаду здароўе жонкі пачало рэзка пагаршацца, і Канстанцін адправіў яе разам з дачкой у Віцебск. Але самому паехаць было нельга, каб не «зняславіць гонар камсамольца-добраахвотніка». Як успамінала дачка, прыбыўшы ў Віцебск, жонка паслала назад паштоўку, нібыта Заслонава тэрмінова выклікаюць на вучобу ў Ленінградскі інстытут інжынераў дарожнага транспарту, і яго адпусцілі вучыцца.
Так ён вярнуўся ў Віцебск і пачаў працаваць у чыгуначным дэпо. З 1937 года быў начальнікам дэпо станцыі Рослаў, а з кастрычніка 1939 года — станцыі Орша.
Вялікая Айчынная вайна
правіцьУ пачатку вайны пры падыходзе нямецкіх войскаў да Оршы эвакуіраваўся ў Маскву і працаваў у дэпо імя Ілліча.
У верасні 1941 г. на ініцыятыве К. С. Заслонава ў Маскве створаны партызанскі атрад з чыгуначнікаў, які ў кастрычніку перайшоў лінію фронту і быў разгрупаваны. Група на чале з К. С. Заслонавым прыбыла ў Оршу, дзе дзейнічала ў складзе Аршанскага камуністычнага падполля. К. С. Заслонаў уладкаваўся на працу ў Аршанскае дэпо начальнікам рускіх паравозных брыгад. На чыгуначным вузле стварыў і ўзначаліў некалькі падпольных дыверсійных груп, якія разам з іншымі падпольнымі групамі паралізавалі работу Аршанскага чыгуначнага вузла. Заслонаўцы здабывалі ўзрыўчатку, рабілі міны, у тым ліку «вугальныя міны» (міны, замаскіраваныя пад каменны вугаль), знішчалі варожыя эшалоны, узрывалі склады з боепрыпасамі, гаручым, пашкоджвалі тэлефонную сувязь. З снежня 1941 г. да лютага 1942 г. падпольшчыкі пусцілі пад адхон 6 варожых эшалонаў, вывелі са строю больш як 200 паравозаў, больш за 170 аўтамашын[3].
Нацыстам стала вядома аб дыверсійнай арганізацыі. Каб пазбегнуць разгрому, К. С. Заслонаў з групай падпольшчыкаў пайшоў у партызаны. 3 лютага 1942 г.— камандзір партызанскага атрада, з ліпеня 1942 г.— камандзір партызанскай брыгады «Дзядзькі Косці». Партызаны на чале з К. С. Заслонавым рабілі баявыя рэйды па Аршанскім і суседніх раёнах, знішчалі гарнізоны і камунікацыі праціўніка. К. С. Заслонаў загінуў 14 лістапада 1942 г. ў баі супраць карнікаў у в. Купаваць Сенненскага раёна.[3]
У 1955 г. перазахаваны з в. Купаваць у г. Оршу. Магіла К. С. Заслонава і яго ад'ютанта Я. В. Коржаня (загінуў у баі 14 лістапада 1942 г.) знаходзіцца на пероне чыгуначнага вакзала[3].
Узнагароды
правіць- Пасмяротна, 7 сакавіка 1943 г., прысвоена званне «Герой Савецкага Саюза» за ўзорнае выкананне баявых заданняў камандавання на фронце барацьбы з нямецкімі захопнікамі і праяўленыя пры гэтым адвагу і геройства (Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 7 сакавіка 1943 г.)[4].
- Узнагароджаны двума ордэнамі Леніна і медалямі.
Памяць
правіцьУ 1955 г. на магіле К. С. Заслонава і яго ад’ютанта Я. В. Коржаня ў Оршы ўстаноўлена мемарыяльная пліта, побач — помнік К. С. Заслонаву (скульпт. С. Селіханаў, арх. Г. Сысоеў)[3].
У Айчынную вайну 2 партызанскія брыгады называліся імем К. С. Заслонава. У Оршы створаны мемарыяльны музей К. С. Заслонава. Яго імя прысвоена дэпо станцыі Орша, школе ў Оршы, чыгуначнай станцыі ў Лепельскім раёне, дзіцячай чыгунцы ў Мінску, многім калгасам, імем героя названы вуліцы ў многіх гарадах і вёсках, вёска ў Сенненскім раёне, алея ў мемарыяльным парку герояў у Оршы, К. С. Заслонаву прысвечаны мастацкі кінафільм, творы літаратуры, жывапісу, скульптуры, музыкі. Пра яго складзены народныя песні і легенды[3].
Сям’я
правіць- Дачка Муза — кінарэжысёр.
- Дачка Ірына — пісьменнік, мастак-акварэліст.
- Унук Раман Заслонаў (нар. 1962) — вядомы беларускі мастак, жыве ў Францыі.
- Праўнук Філіп Заслонаў (нар. 1993) — дызайнер[5].
Зноскі
- ↑ Заслонов Константин Сергеевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
- ↑ Заслонов Константин Сергеевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.
- ↑ а б в г д Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1985. — Віцебская вобласць. — 496 с., іл.
- ↑ Указ Президиума Верховного Совета СССР «О присвоении звания Героя Советского Союза, отличившимся в партизанской борьбе против немецко-фашистских захватчиков» от 7 марта 1943 года // Ведомости Верховного Совета Союза Советских Социалистических Республик : газета. — 1943. — 6 марта (№ 11 (217)). — С. 1
- ↑ АртДайджест-Беларусь Филипп Заслонов дебютировал «Ломаной линей» Архівавана 4 сакавіка 2016.
Спасылкі
правіць
|
Канстанцін Сяргеевіч Заслонаў на Вікісховішчы |
|---|
- Дасье БелТА Архівавана 22 жніўня 2014.