(951) Гаспра
(951) Гаспра — астэроід галоўнага пояса, які належыць да светлага спектральнаму класу S. Гэта быў першы астэроід, да якога ў 1991 году наблізілася аўтаматычная міжпланетная станцыя «Галілеа», накіроўвальная да Юпітэра для даследавання планеты і яе спадарожнікаў.
(951) Гаспра | |
|---|---|
 Астэроід Гаспра | |
| Адкрыццё | |
| Першаадкрывальнік | Нявуймін Р. М. |
| Месца выяўлення | Крым (Сімэіз) |
| Дата выяўлення | 30 ліпеня 1916 |
| Эпанім | Гаспра |
| Альтэрнатыўныя абазначэнні |
1916 S45; 1955 MG1; A913 YA |
| Катэгорыя |
Галоўнае кольца (Сямейства Флоры) |
| Арбітальныя характарыстыкі | |
|
JD 2455800.5 |
|
| Эксцэнтрысітэт (e) | 0,1736342 |
| Вялікая паўвось (a) |
330,568 млн км (2,2097135 а.а.) |
| Перыгелій (q) |
273,17 млн км (1,8260317 а.а.) |
| Афелій (Q) |
387,966 млн км (2,5933953 а.а.) |
| Перыяд абарачэння (P) | 1 199,782 сут (3,285 г) |
| Сярэдняя арбітальная скорасць | 19,885 км/с |
| Схіленне (i) | 4,10220° |
| Даўгата ўзыходнага вузла (Ω) | 253,17193° |
| Аргумент перыгелія (ω) | 129,72454° |
| Сярэдняя анамалія (M) | 352,94083° |
| Фізічныя характарыстыкі | |
| Дыяметр |
12,2 км 18,2x10,5x8,9 км |
| Маса | 2-3×1016 кг |
| Шчыльнасць | ~2,700 г/см³ |
| Паскарэнне свабоднага падзення на паверхні | ~0,002 м/с² |
| 2-я касмічная скорасць | ~0,006 км/с |
| Перыяд вярчэння | 7,042 гад |
| Спектральны клас | S |
| Абсалютная зорная велічыня | 11,46m |
| Альбеда | 0,22 |
| Сярэдняя тэмпература паверхні | 181 К (−92 °C) |
Даследаванні
правіцьАстэроід быў адкрыты 30 ліпеня 1916 года расійскім астраномам Рыгорам Нявуйміным у Сімеізскай абсерваторыі і названы ў гонар Гаспры, пасёлка гарадскога тыпу ў Крыме, у якім правёў шмат гадоў вялікі рускі пісьменнік Леў Талстой[1]. 29 кастрычніка 1991 года АМС «Галілеа», адпраўленая NASA у бок Юпітэра, праляцела ад Гаспры на адлегласці 1600 км з хуткасцю каля 8 км/с. Па ходзе пралёта на Зямлю было перададзена 57 здымкаў, найбліжэйшыя з якіх зроблены з адлегласці 5300 км. Лепшыя здымкі маюць разрозненне 54 метра на піксель. Вобласць вакол паўднёвага полюсу была не бачная падчас пралёта, але «Галілеа» ўдаўся сфатаграфаваць каля 80 % паверхні астэроіда[2].
Арбітальныя характарыстыкі
правіць
Гаспра рухаецца ва ўнутранай частцы галоўнага пояса астэроідаў, з невялікім нахілам да экліптыцы. Перыяд абарачэння вакол Сонца складае каля 3,28 юліянскіх гадоў. У 1991 годзе АМС «Галілеа», набліжаючыся да астэроіда, зрабіла шмат здымкаў. Злева намаляваны мантаж з 11 выяў, які паказвае, як Гаспра паступова расце ў поле зроку касмічнага апарата. Сонечны святло валіцца справа. Самы выдалены здымак (зверху, злева) зроблены на адлегласці каля 164 тыс.км, а найбольш набліжаны — на адлегласці 16 тыс.км. Гаспра круціцца вакол нерэгулярнай восі. Здымкі на выяве ахопліваюць амаль увесь перыяд вярчэння астэроіда, які складае прыблізна 7 гадзін. Гаспра не перасякае арбіту Зямлі.
Фізічныя характарыстыкі
правіцьГаспра мае няправільную форму, паколькі яе маса не дастатковая для адукацыі цела сферычнай формы. Па памерах Гаспра супастаўная са спадарожнікам Марса Дэймасам. Форма астэроіда мяркуе, што ён мог утварыцца як аскепак сутыкнення буйнейшых нябесных целаў. Узрост Гаспры ацэньваецца ў 500 млн гадоў.
Паверхня астэроіда можна падзяліць на некалькі граняў, падзеленых хрыбтамі. На іх відаць шмат кратараў дыяметрам да некалькіх сотняў метраў, якія навукоўцы дзеляць на два тыпу. Кратары першага тыпу адназначна ідэнтыфікуюцца як вынікі ўдараў касмічных тэл. Іх узрост вагаецца ад 20 да 300 млн гадоў. Кратары тыпу 2 — гэта неглыбокія ўпадзіны, магчыма, рознага паходжання. Мяркуецца, што некаторыя кратары другога тыпу з’яўляюцца другаснымі — утворанымі пры падзенні целаў, выкінутых пры з’яўленні кратараў першага тыпу. Маладзейшыя кратары з’яўляюцца глыбейшымі. Кратары астэроіда атрымалі назвы курортных гарадоў розных краін.
Спіс кратараў астэроіда Гаспра
правіць| Кратары астэроіда Гаспра | |
|---|---|
| Кратар | Названы ў гонар |
| Экс | Экс-ан-Праванс, Францыя |
| Алупка | Алупка (Крым) |
| Бадэн-Бадэн | Бадэн-Бадэн, Германія |
| Бад-Гастайн | Бад-Гастайн, Аўстрыя |
| Баньяле | Баньяле, Францыя |
| Бат | Бат, Вялікабрытанія |
| Бепу | Бепу, Японія |
| Бруктан | Бруктан, Нью-Ёрк, ЗША |
| Калістога | Калістога, Каліфорнія, ЗША |
| Карлсбад | Карлавы Вары, Чэхія |
| Харакс | Харакс (Крым) |
| Хелуан | Хелуан, Егіпет |
| Іштапан | Іштапан, Мексіка |
| Кацывэлы | Кацывэлы (Крым) |
| Крыніца | Крыніца-Здруй, Польшча |
| Лісдунварна | Лісдунварна, Ірландыя |
| Лутракі | Лутракі, Грэцыя |
| Мандал | Мандал, Нарвегія |
| Манікаран | Манікаран, Індыя |
| Марыенбад | Марыянске-Лазнэ, Чэхія |
| Місхор | Місхор (Крым) |
| Мори | Мори, Аўстралія |
| Рамлеса | Рамлеса, Швецыя |
| Рыа-Онда | Тэрмас-дэ-Рыа-Онда, Аргенціна |
| Ратаруа | Ратаруа, Новая Зеландыя |
| Саратога | Саратога, Нью-Ёрк, ЗША |
| Спа | Спа, Бельгія |
| Таншань | Таншань, Кітай |
| Ялова | Ялова, Турцыя |
| Ялта | Ялта (Крым) |
| Зохар | Зохар, Ізраіль |
На Гаспры вылучаюць тры вобласці: Нявуйміна, Дана і Ейтса. Акрамя таго, назву атрымаў 31 кратар. Паколькі астэроід названы ў гонар курортнага горада, то і ўсім яго кратарам прынята даваць назвы курортаў.
Гл. таксама
правіцьЗноскі
- ↑ Lutz D. Schmadel, International Astronomical Union. Dictionary of Minor Planet Names. — 5-th Edition. — Berlin Heidelberg New-York: Springer-Verlag, 2003. — P. 84. — ISBN 3-540-00238-3. (англ.)
- ↑ Veverka, J.; Belton, M.; Klaasen, K.; Chapman, C. (1994). "Galileo's Encounter with 951 Gaspra: Overview". Icarus. 107 (1): 2–17. Bibcode:1994Icar..107....2V. doi:10.1006/icar.1994.1002.
{{cite journal}}: Папярэджанні CS1: розныя назвы: authors list (спасылка)
Спасылкі
правіць
|
(951) Гаспра на Вікісховішчы |
|---|