Аляксандр Людвік Радзівіл

Аляксандр Людвік Радзівіл (4 жніўня 1594, Нясвіж, Вялікае Княства Літоўскае — 23 сакавіка 1654, Балоння) — дзяржаўны і ваенны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага. Стольнік (1626—1630) і крайчы вялікі літоўскі (1630—1631), ваявода берасцейскі (1631—1635), маршалак надворны (1635—1637) і вялікі літоўскі (1637—1654), ваявода полацкі (1654).

Аляксандр Людвік Радзівіл
А. Л. Радзівіл. Невядомы мастак, XVIII ст.
А. Л. Радзівіл. Невядомы мастак, XVIII ст.
Герб «Трубы»
Герб «Трубы»
ваявода берасцейскі
1631 — 1635
ваявода полацкі
з 1654
Папярэднік Януш Кішка
Пераемнік Ян Кароль Копаць
Нараджэнне 4 жніўня 1594(1594-08-04)[1][2]
Смерць 30 сакавіка 1654(1654-03-30)[1] (59 гадоў)
Месца пахавання
Род Радзівілы
Бацька Мікалай Крыштаф Радзівіл Сіротка
Маці Альжбета Яўхімія з Вішнявецкіх
Жонка Тэкля Ганна з Валовічаў, Кацярына Яўгенія з Тышкевічаў[d] і Лукрэцыя Марыя Строцы[d][3]
Дзеці ад 1-га шлюбу: Мікалай Крыштаф, Альбрэхт, Юрый, Міхал Казімір, Ян, Ганна Яўхімія, Іаана Катажына, Францішка
ад 2-га шлюбу: Людвік, Элеанора
ад 3-га шлюбу: Дамінік Мікалай, Цэцылія Марыя
Дзейнасць палітык
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Па смерці бацькі атрымаў маёнткі Белая і Дакудаў у Берасцейскім ваяводстве, Грэск у Новагародскім ваяводстве, Крожы ў Жамойці, па смерці брата Яна Юрыя — Карэлічы. У 1636 годзе стаў нясвіжскім ардынатам[4]. Трымаў Магілёўскае войтаўства (з 1632), быў старостам слонімскім (1635—1642), ліпіцкім, брацлаўскім, шадаўскім, нававольскім, юрбарскім і аліцкім.

БіяграфіяПравіць

 
Аляксандр Людвік Радзівіл. М. Старкман, 1857

З нясвіжскай лініі роду Радзівілаў гербу «Трубы», сын Мікалая Крыштафа «Сіроткі» і Альжбеты Яўхіміі з Вішнявецкіх. Меў братоў Яна Юрыя, Жыгімонта Караля і Альбрэхта Уладзіслава. Навучаўся ў Нясвіжы, Германіі, падарожнічаў па Францыі, Італіі.

Удзельнічаў у бітве з туркамі пад Хоцінам (1621), у баях пад Смаленскам у часе вайны з Маскоўскай дзяржавай (16321634). Браў удзел у абранні каралём і вялікім князем Уладзіслава Вазы (1632) і Яна Казіміра (1648).

Аднавіў Магдэбургскае права для горада Белай, збудаваў там замак і заснаваў акадэмію. У 1640 у Нясвіжы на юбілей ордэна езуітаў паклаў у Фарным касцёле натуральнай велічыні сэрца, адлітае з золата[5].

У першым шлюбе з Тэкляй Ганнай Валовіч меў сыноў Мікалая Крыштафа, Альбрэхта, Юрыя, Міхала Казіміра і Яна, а таксама дачок Ганну Яўхімію, Яну Кацярыну і Францішку. Па смерці першай жонкі пабраўся шлюбам з Кацярынай Яўгеніяй Тышкевіч, з якой меў сына Людвіка і дачку Элеанору. У трэцім шлюбе з Лукрэцыяй Марыяй Строзі меў сына Дамініка Мікалая і дачку Цэцылію Марыю.

Памёр у Балонні, куды выехаў на лячэнне. Сын Міхал Казімір перавез труну з целам князя ў Нясвіж і пахаваў у родавай крыпце касцёла езуітаў.

Зноскі

  1. а б Lundy D. R. Prince Aleksandr Ludwik Radziwill // The Peerage Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. Aleksander Ludwik Radziwiłł h. Trąby // Internetowy Polski Słownik Biograficzny
  3. (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
  4. ЭнцВКЛ, 2005
  5. Шышыгіна-Патоцкая К. Я. Нясвіж і Радзівілы. — Мн.: Беларусь, 2007.

ЛітаратураПравіць

СпасылкіПравіць