Сігізмунд I Люксембургскі

Сігізмунд I Люксембургскі (14 лютага 1368, Прага — 9 снежня 1437, Знойма) — кароль Венгрыі (1387—1437), Чэхіі (1419-21, 1436-37), імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі (з 1433), апошні прадстаўнік дынастыі Люксембургаў. Склікальнік Канстанцкага сабора, лічыцца віноўнікам смерці Яна Гуса.

Сігізмунд I Люксембург
лац.: Sigismundus, венг.: Zsigmond, чэшск.: Zikmund, ням.: Siegmund
Імператар Сігізмунд, Пізанела
Кароль Венгрыі і Харватыі 1387 — 9 снежня 1437
Каранацыя	31 сакавіка 1387, Секешфехервар
Сумесна з	Марыя I Анжуйская (11 лістапада 1385 — 17 мая 1395)
Папярэднік	Марыя I Анжуйская
Пераемнік	Альбрэхт II
Кароль Германіі 20 верасня 1410 — 9 снежня 1437
Каранацыя	21 ліпеня 1411, Ахен
Папярэднік	Рупрэхт Пфальцкі
Пераемнік	Альбрэхт II
Кароль Чэхіі 16 жніўня 1419 — 9 снежня 1437 (пад імем Зікмунд)
Каранацыя	28 ліпеня 1420, Прага
Папярэднік	Вацлаў IV
Пераемнік	Альбрэхт II
Імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі 3 мая 1433 — 9 снежня 1437
Каранацыя	3 мая 1433, Рым
Папярэднік	Карл IV
Пераемнік	Фрыдрых III
Тытулярны герцаг Люксембурга 16 жніўня 1419 — 9 снежня 1437
Папярэднік	Венцэль II Люксембургскі
Пераемнік	Лізавета Люксембургская
Курфюрст Брандэнбурга 29 лістапада 1378 — 1388
Папярэднік	Венцэль
Пераемнік	Ёст Мараўскі
1411 — 1415
Папярэднік	Ёст Мараўскі
Пераемнік	Фрыдрых I
Нараджэнне	14 лютага 1368 Прага, Каралеўства Багемія, Землі багемскай кароны, Свяшчэнная Рымская імперыя
Смерць	9 снежня 1437 (69 гадоў) Знойма, раён Знойма, Паўднёвамараўскі край, Чэхія
Месца пахавання	Арадзя
Род	Люксембургі
Бацька	Карл IV Люксембургскі
Маці	Лізавета Памяранская
Жонка	Марыя, каралева Венгрыі і Барбара Цылі
Дзеці	Лізавета Люксембургская[d], Безыменны[d] і Янаш Хуньядзі
Веравызнанне	Каталіцкая Царква
Узнагароды	Залатая Ружа[d] (1415)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Канстанцкі сабор

У 1412—1423 Сігізмунд праводзіў кампанію ў Італіі супраць Венецыі. Кароль скарыстаўся перавагай цяжкасцей Антырымскага папы Яна XXIII, каб атрымаць абяцанне, што сабор павінен прайсці ў Канстанце ў 1414, з мэтай пакласці канец расколу царквы. Ён браў вядучую ролю ў абмеркаванні гэтага збору, і на працягу паседжанняў зрабіў паездку ў Францыю, Англію і Бургундыю ў дарэмнай спробе дамагаўся складанне паўнамоцтваў з трох канкуруючых рымскіх пап. Сабор скончыўся ў 1418, падпісаннем Вялікага раскола, таксама на саборы было вынесена рашэнне па смерці чэшскага рэлігійнага рэфарматара, Яна Гуса, спаленага за ерась у ліпені 1415. Удзел у смерці Сігізмунда — пытанне супярэчнае. Сігізмунд падаў Яну Гусу ахоўнае сведчанне і запярэчыў супраць яго зняволення, але рэфарматар быў спалены ў час адсутнасці Сігізмунда.

Гусіцкія войны

У 1419, смерць Вацлава IV Люксембурга зрабіла Сігізмунда каралём Багеміі, але прайшло яшчэ сямнаццаць год перш чым чэхі прызналі яго. Паслядоўнікі Яна Гуса, абураныя яго смерцю хутка паўсталі, калі Сігізмунд аб’явіў намер пераследу прыхільнікаў ідэй Гуса. Тры кампаніі супраць гусітаў, скончыліся бедствам. Туркі зноў напалі на Венгрыю. Сігізмунд не мог атрымаць падтрымку ад нямецкіх прынцаў, таму быў нямоглы ў Багеміі. Яго спробам наняць войска перашкодзіла супраціўленне гарадоў. У 1424 выбаршчыкі, сярод якіх быў ранейшы саюзнік Сігізмунда, Фрэдэрык Гогенцолерн, імкнуліся ўзмацніць уласную ўладу за рахунак караля. Хоць схема патрывала няўдачу, небяспека для Германіі ад гусітаў прывяла да Бінгенскага саюза, які фактычна пазбавіў Сігізмунда лідарства вайны і кіраўніцтва Германіяй. У 1428 ён пачаў кампанію супраць туркаў, але зноў з нешматлікімі вынікамі. У 1431 Сігізмунд паехаў у Мілан, дзе 25 лістапада ён атрымаў Жалезную Карону. Пасля, заставаўся на працягу некаторага часу ў Сіене, каранаваны імператарам у Рыме 31 мая 1433, і пасля атрымання патрабаванняў ад рымскага папы, вернутага Багемія, дзе ён быў прызнаны як кароль у 1436, хоць яго ўлада была трохі больш чым намінальная.

Літаратура

• Сігізмунд I // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 366. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Сігізмунд I Люксембургскі

Імператары Свяшчэннай Рымскай імперыі (да Атона I — «рымскія імператары») (800—1806)

800 814 840 843 855 875 877 881 887 891    Карл I Людовік I  —  Лотар I Людовік II Карл II  —  Карл III  —

891 894 898 899 901 905 915 924 962 973 983    Гвіда Ламберт Арнульф  —  Людовік III  —  Берэнгар I  —  Атон I Атон II

983 996 1002 1014 1024 1027 1039 1046 1056 1084 1105 1111 1125 1133 1137 1155     —  Атон III  —  Генрых II  —  Конрад II  —  Генрых III  —  Генрых IV  —  Генрых V  —  Лотар II  —

1155 1190 1197 1209 1215 1220 1250 1312 1313 1328 1347 1355 1378 1410    Фрыдрых I Генрых VI  —  Атон IV  —  Фрыдрых II  —  Генрых VII  —  Людовік IV  —  Карл IV  —

1410 1437 1452 1493 1508 1519 1530 1556 1564 1576 1612 1619 1637    Жыгімонт — Фрыдрых III — Максіміліян I — Карл V Фердынанд I Максіміліян II Рудольф II Маціяс Фердынанд II

1637 1657 1705 1711 1740 1742 1745 1765 1790 1792 1806    Фердынанд III Леапольд I Іосіф I Карл VI  —  Карл VII Франц I Іосіф II Леапольд II Франц II

Каралінгі — Саксонская дынастыя — Салічная дынастыя — Гогенштаўфены — Вітэльсбахі — Габсбургі