Армен Сяргеевіч Сардараў

Армен Сяргеевіч Сарда́раў[1] (нар. 3 чэрвеня 1948, г. Адэса, Украіна) — беларускі архітэктар, вучоны, педагог, дызайнер, фотамастак. Доктар архітэктуры (2005), прафесар (2014). Сын савецкага военачальніка Сяргея Аркадзевіча Сардарава.

Армен Сяргеевіч Сардараў
Дата нараджэння 3 чэрвеня 1948(1948-06-03) (75 гадоў)
Месца нараджэння
Грамадзянства
Бацька Сяргей Аркадзевіч Сардараў
Альма-матар
Месца працы
Навуковая ступень доктар архітэктуры
Партыя
Член у
Узнагароды
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія правіць

Нарадзіўся ў Адэсе. Бацька, Сяргей Аркадзевіч Сардараў, нарадзіўся ў сяле Азох у Нагорным Карабаху ў 1909 годзе. Сардаравы займалі цэлую вуліцу, якая фактычна і складала сяло, але ў час Першай сусветнай вайны амаль усе жыхары вымушаны былі эвакуіравацца. Бацька вырас у Сярэдняй Азіі, у Ташкенце засталіся нашы сваякі. Сяргей Сардараў з’яўляўся дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР, камандуючым арміяй ППА ў Беларусі і Прыбалтыцы, дэлегатам партыйных з’ездаў. Паводле ўспамінаў Амена, бацька дома ніколі не карыстаўся армянскай мовай, але часам тлумачыў, як называецца тая ці іншая рэч па-армянску. Маці родам з віцебска-пскоўскага памежжа. Бабуля па маці размаўляла па-беларуску[2].

У Адэсе сям’я жыла ў былой віле банкіра на Французскім (Пралетарскім) бульвары[ru]. Пасля дванаццаць гадоў вандраваў з бацькамі па СССР[2]. З дзяцінства любіў маляваць, марыў стаць дызайнерам аўтамабіляў[3].

У 1960-я гады сям’я апынулася ў Мінску. Кватэру ў сталіцы адразу не атрымалі, жылі на дачы ў Астрашыцкім Гарадку. У 1965 годзе Армен Сардараў з залатым медалём скончыў мінскую 42-ю школу з фізіка-матэматычным ухілам[4].

Скончыў у 1970 годзе БПІ, у 1973 годзе аспірантуру БПІ. У 1974 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю. У 19741975 гадах старэйшы інжынер у інстытуце «Белдзіпрадар»; у 19751980 гадах намеснік галоўнага інжынера па пытаннях архітэктуры ПУ «Аўтамагістраль»; у 19801990 гадах начальнік архітэктурнай майстэрні інстытута «Белдзіпрадар». Член КПСС з 1985 года.

У 1989 годзе, калі адбылося разбуральнае землетрасенне ў Арменіі, 12 гадзін запар вёў разам з тэлевядучай Зінаідай Бандарэнка тэлемарафон па зборы гуманітарнай дапамогі для пацярпелых[2].

У 19901993 гадах начальнік майстэрні інстытута «Белрамдарпраект»; у 19932005 гадах галоўны архітэктар, намеснік генеральнага дырэктара — галоўны архітэктар РУП «Белдарцэнтр». З 2005 года дэкан архітэктурнага факультэта БНТУ.

У канцы 2008 года наведаў роднае сяло бацькі ў Нагорным Карабаху[2].

Армянскай мовай не валодае[2].

Сям’я правіць

Мае трох дачок, усе спецыялісты ў замежных мовах. Старэйшая дачка, Марына, жыве ў Маскве, выйшла замуж за армяніна, ад якога мае двух дзяцей. Сярэдняя, Вольга, таксама ў Маскве, працуе журналістам, выйшла замуж за журналіста. Малодшая, Аліна, выкладае ў Лінгвістычным універсітэце, танчыць у армянскім ансамблі «Эрэбуні»[2][4][5].

Грамадская дзейнасць правіць

Член Навукова-метадычнай Рады па ахове гісторыка-культурнай спадчыны Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь, член Камітэта па Дзяржаўных прэміях Рэспублікі Беларусь. Член Саюза архітэктараў СССР з 1975 года, член праўлення Беларускага саюза архітэктараў. Галоўны рэдактар зборніка «Архітэктура», член рэдкалегіі часопіса «Архітэктура і будаўніцтва» і інш.

Член Мінскага гарадскога культурна-асветніцкага таварыства «Аястан» з 1989 года[2].

У 19921998 гадах з’яўляўся членам камітэта па ландшафтнай архітэктуры аўтамабільных дарог Транспартнага даследчага савета (TRB) Нацыянальнай акадэміі навук ЗША[3].

Творчасць правіць

Аўтар архітэктурных праектаў: памежныя знакі-паказальнікі (1978), афармленне пад’ездаў да мемарыяльных зон на радзіме Я. Купалы ў в. Вязынка Маладзечанскага, Я. Коласа ў Мікалаеўшчыне Стаўбцоўскага раёнаў, аўтапавільёнаў; у аўтарскім калектыве: добраўпарадкаванне аўтадарог РакаўІвянецДзяржынава (1976), СосныСтайкі, МаскваМінскБрэст (1980)[6], «Пачатак дарог Беларусі» на Кастрычніцкай плошчы ў г. Мінску (1998); бульвар па вул. Леніна ў г. Мінску (2002—2003); памятны знак «Пакроў Прасвятой Багародзіцы» ў г. Маладзечна (2011), помнік Максіму Танку ў Мядзеле (2014, скульптары Іван Міско і Аляксандр Фінскі) скультурнай кампазіцыі «Беларусам замежжа» (2017, скульптар Аляксандр Фінскі), помнік маршалу Івану Баграмяну ў Гарадку (2018)[7]. Аўтар звыш 100 іншых архітэктурных праектаў будынкаў, помнікаў, мастоў і пуцеправодаў у Мінску, Віцебску, Магілёве, Гомелі, Оршы, аб’ектаў добраўпарадкавання, шэрагу грамадскіх будынкаў у Мінску і Мінскай вобласці[3]. Аўтар дызайну фірменнага стылю дарожных і аўтатранспартных арганізацый Рэспублікі Беларусь.

Спраектаваў крыж-помнік хачкар, устаноўлены па блаславенні Мітрапаліта Філарэта каля мінскай царквы Аляксандра Неўскага на Вайсковых могілках. Каля хачкара збіраюцца члены армянскай абшчыны двойчы ў год: 24 красавіка — у дзень памяці ахвяр генацыду армянскага народа і 7 снежня — у дзень памяці ахвяр землетрасення. Разам з мастаком Рыгорам Данелянам я распрацаваў праект армянскай царквы ў Мінска у традыцыйным стылі з элементамі беларускага дойлідства[2].

Аўтар навуковых артыкулаў, манаграфій «Запаведнікі Беларусі» (Мінск, 1972), «Гісторыя і архітэктура дарог Беларусі» (Мінск, 1978, у аўтарскім калектыве)[6].

Узнагароды правіць

Узнагароджаны ордэнам Пашаны (2020)[8], медалём Францыска Скарыны (2011); медалём Беларускай праваслаўнай Царквы Свяціцеля Кірылы Тураўскага (2008); шасцю сярэбранымі медалямі ВДНГ СССР (1981, 1982, 1986, 1988, 1990, 1991); знакамі «Ганаровы дарожнік» I і II ступеняў (2002, 2005); залатым медалём «За заслугі ў сферы навукі» Ерэванскага дзяржаўнага ўніверсітэта архітэктуры і будаўніцтва (2011); нагрудным знакам Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта (2013); званнем «Мінчук года» (2012); Ганаровымі граматамі і граматамі Мінскага абласнога і гарадскога саветаў, Міністэрства адукацыі, БНТУ і інш. Лаўрэат і дыпламант міжнародных і рэспубліканскіх конкурсаў архітэктурных праектаў, навуковых публікацый, фотаработ.

Бібліяграфія правіць

Аўтар 12 кніг, у т.л.:

  • «История и архитектура дорог Белоруссии». — Мн. 1978;
  • «Архитектура автомобильных дорог». — М. 1986 — 1-ое издание;
  • «Архитектура автомобильных дорог». — М. 1993 — 2-ое издание;
  • «Книга о дорогах. Дороги в человеческой цивилизации и культуре». — Мн. 2000;
  • «Путетворение. История и культура белорусских дорог». — Мн. 2009;
  • «Даўняя Беларусь». — Мн. 2010 (у сааўтарстве з А. Мальдзісам) і інш.

Аўтар больш як 150 навуковых прац і публікацый.

Зноскі

  1. БелЭн 2002.
  2. а б в г д е ё ж Сын Айастана и Синеокой. Армен Сардаров — настоящий кавказец, но в душе — белорус.
  3. а б в Снежана МИХАЙЛОВСКАЯ. Дороги Армена Сардарова Архівавана 5 снежня 2019. // БЕЛАРУСКАЯ ДУМКА № 8 2014
  4. а б Дороги жизни и творчества(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 6 снежня 2019. Праверана 6 снежня 2019.
  5. https://miasin.by/2012/10/24/armen-sardarov-arxitektor-dolzhen-ponimat-chto-sozdaet-budushhuyu-zhizn-dlya-lyudej/ Архівавана 6 снежня 2019. Армен Сардаров: «Архитектор должен понимать, что создает будущую жизнь для людей»
  6. а б Сардаров Армен Сергеевич // Архитекторы Советской Белоруссии: Биогр. справочник / Союз архитекторов БССР; Сост. В. И. Аникин и др. — Мн.: Беларусь, 1991. — 262 с. — ISBN 5-338-00611-1. (руск.)
  7. [https://bel.sputnik.by/culture/20180519/1035513311/pamyatnik-marshal-ivan-bagramyan-gorodok.html
  8. Ордэны, медалі і ганаровыя званні — узнагарод удастоены больш за 60 прадстаўнікоў розных галін

Літаратура правіць

Спасылкі правіць