Мовы Расіі
Мовы Расійскай Федэрацыі — мовы, распаўсюджаныя на тэрыторыі гэтай дзяржавы. Яны адносяцца да 14 моўных сем'яў — індаеўрапейскай, алтайскай, уральскай, юкагіра-чуванскай, картвельскай, абхаза-адыгскай, нахска-дагестанскай, сіна-тыбецкай, семіцкай, эскімоска-алеуцкай, чукоцка-камчацкай, енісейскай, аўстраазіяцкай, айнскай; ніўхская мова з'яўляецца ізаляванай.
Пасля кожнай мовы пазначана колькасць тых, што размаўляе на ёй у Расіі: або паводле перапісу 2010, або (калі даныя перапісу лічацца недакладнымі) паводле ацэнкі лінгвістаў (2002 г.). У апошнім выпадку перад імі стаіць значок тыльды (~).
З індаеўрапейскіх моў у Расіі прадстаўлены славянская, іранская, германская, армянская, грэчаская, індаарыйская, раманская, балтыйская і албанская галіны. Усяго: 40 жывых моў і 1 кніжная.
- Славянская галіна
- беларуская мова 173 980
- украінская мова 1 129 838
- руская мова 137 494 893
- русінская мова 225
- балгарская мова 22 906
- сербахарвацкая мова 11 043
- славацкая мова 1445
- чэшская мова 13 074
- польская мова 67 446
- царкоўнаславянская мова ?
- албанская мова 1209
- армянская галіна 660 935
- усходнеармянская мова ~600 000
- астраханская гаворка ~1 000
- заходнеармянская мова ~240 000
- амшэнская гаворка ~200 000
- данская гаворка ~40 000
- усходнеармянская мова ~600 000
- Балтыйская галіна
- латышская мова 22 079
- літоўская мова 31 295
- Германская галіна
- шведская мова 7395
- нідэрландская мова (галандская) 3356
- англійская мова 7 574 303
- ідыш 20 505 (колькасць укл. іўрыт)
- нямецкая мова 2 069 949
- ніжненямецкая мова
- Грэчаская галіна 42 518
- пантыйская мова (грэчаская) ~40 000
- навагрэчаская мова (літаратурная) ?
- Іранская галіна
- асяцінская мова 451 431
- шугнанская мова 34
- рушанская мова 2
- пушту (афганская) 4649
- талышская мова 3 402
- персідская мова 13 073
- таджыкская мова 141 938
- тацкая мова 2012
- курдская мова (курманджы) 34 699
- белуджская мова 26
- Індаарыйская галіна
- бенгальская мова (бенгалі) 393
- хіндзі 6331
- цыганская мова 128 197
- Раманская галіна
- румынская мова 21 201
- малдаўская мова 96 061
- партугальская мова 11 207
- французская мова 616 394
- італьянская мова 83 202
- іспанская мова 152 147
Усяго: 4 жывыя мовы і 2 вымерлыя
- абхазская мова 6786
- абазінская мова 37 831
- адыгейская мова 117 489
- кабардзіна-чаркеская мова 515 672
- убыхская мова †
Усяго: 42 мовы
- Авара-анда-цэзкая галіна
- аварская мова 715 297
- Андыйская група
- ахвахская мова 210
- карацінская мова 255
- гадаберынская мова 128
- ботліхская мова 206
- андыйская мова 5800
- багвалінская мова (багулальская) 1447
- тындынская мова (тындальская) 2152
- чамалінская мова 500
- Цэзкая група
- гінухская мова 5
- гунзібская мова 1012
- хваршынская мова 1737
- бяжцінская мова 6072
- цэзкая мова 12 467
- Даргінская галіна 485 705
- мугінская мова ~6571
- кадарская мова ~18 963
- гапшымінска-бутрынская мова ~27 083
- цудахарская мова ~39 225
- урахінская мова (кабінская, хюркілінская) ~73 420
- муірынская мова ~79 938
- мюрэга-губдэнская мова ~81 814
- акушынская мова ~95 795
- мегебская мова ~1300
- кункінская мова ~1200
- амухска-худуцкая мова ~1 600
- іцарынская мова (санжы-іцарынская) ~1800
- сірхінская мова ~20 497
- чырагская мова ~1 280
- кайтагская мова ~43 648
- ашцінская мова ~2300
- кубачынская мова ~7089
- лакская мова 145 895
- Лезгінская галіна
- арчынская мова 970
- агульская мова 29 287
- табасаранская мова 126 136
- лезгінская мова 473 173
- цахурская мова 10 596
- рутульская мова 30 360
- удынская мова 2 266
- Нахская галіна
- інгушская мова 305 868
- чачэнская мова 1 354 705
- акінска-арстхойская гаворка (галанчожская) ~90 000
Усяго: 4 мовы
- грузінская мова 170 659
- мегрэльская мова 1529
- лазская мова 25
- сванская мова 71
Усяго: 23 жывыя мовы і 5 вымерлыя
- Фіна-ўгорская галіна
- водская мова 68
- іжорская мова 123
- вепская мова 3613
- эстонская мова 15 583
- фінская мова 38 873
- карэльская мова 25 605
- людзікоўская гаворка ~4 000
- лівікоўская гаворка (алонецкая) ~20 000
- уласна карэльская гаворка ~2800
- цвярская карэльская гаворка ~10 000
- марыйскія мовы 388 378
- лугава-ўсходняя марыйская мова 365 316
- горнамарыйская мова 23 062
- мяранская мова †
- саамскія мовы 353
- бабінская саамская мова (акала) †
- церска-саамская мова (яканьгска-саамская) ~6
- кільдзінская саамская мова ~750
- колта-саамская мова ~28
- мардоўскія мовы 431 692
- эрзянская мова (эрзя-мардоўская) ~400 000
- макшанская мова (макша-мардоўская) ~200 000
- комі-пярмяцкая мова 63 106
- комі-зыранская мова 156 099
- удмурцкая мова 324 338
- мансійская мова 938
- хантыйская мова 9584
- венгерская мова 6888
- Самадыйская галіна
- юрацкая мова †
- энецкая мова 43
- нганасанская мова 125
- ненецкая мова 21 926
- камасінская мова †
- маторска-тайгійска-карагаская мова †
- селькупская мова 1023
Усяго: 41 мова
- Тунгуса-маньчжурская галіна
- негідальская мова 74
- эвенская мова 5656
- эвенкійская мова 4802
- оракская мова (ульта) 47
- удэгейская мова 103
- орацкая мова 8
- ульцкая мова 154
- нанайская мова 1347
- Мангольская галіна
- мангольская мова 8829
- калмыцкая мова 80 546
- бурацкая мова 218 557
- Цюркская галіна
- чувашская мова 1 042 989
- уйгурская мова 1 049
- узбекская мова 273 451
- тафаларская мова 93
- далганская мова 1054
- тувінская мова 253 673
- якуцкая мова 450 140
- чулымская мова (чулымска-цюркская) 44
- шорская мова 2 839
- хакаская мова 42 604
- Горна-алтайская група 55 720
- паўночнаалтайская мова 1048
- кумандзінская гаворка 738
- чалканская гаворка (куу) 310
- паўднёваалтайская мова ~50 500
- тубаларская гаворка ~3 000
- уласна алтайская гаворка (алтай-кіжы) ??
- тэлеуцкая гаворка 975
- тэленгіцкая гаворка ~3 000
- паўночнаалтайская мова 1048
- крымчакская мова 2
- гагаузская мова 5917
- туркменская мова (трухменская) 30 767
- турэцкая мова (месхетынцы і ўрумы) 146 363
- азербайджанская мова 473 044
- караімская мова 3
- каракалпакская мова 867
- казахская мова 401 455
- нагайская мова 88 328
- астраханскіх нагайцаў-карагашаў гаворка >34
- алабугацкіх татараў гаворка >1 144
- юртаўскіх татараў гаворка (астраханскіх нагайцаў) >31
- башкірская мова 1 152 404
- крымскататарская мова 308
- карачаева-балкарская мова 305 364
- кумыцкая мова 426 212
- кыргызская мова 80 306
- татарская мова 4 280 718
- сібірскататарская мова (укл. **барабінская гаворка) ~??
- японская мова 33 855
- карэйская мова 42 384
Усяго: 2 жывыя мовы
- кецкая мова 213
- югская мова 1 (ці †)
- арынская мова †
- пумпакольская мова †
- коцкая мова †
Усяго: 2 жывыя мовы
- юкагірская мова (паўночнаюкагірская і паўднёваюкагірская) 370
- амокская мова †
- чуванская мова †
Усяго: 4 жывыя і 3 вымерлыя мовы.
- чукоцка-каракская галіна
- чукоцкая мова 5095
- керэкская мова †
- алютарская мова 25
- каракская мова 1665
- ітэльменская галіна
- ітэльменская мова (заходне-ітэльменская) 82
- усходне-ітэльменская мова †
- паўднёва-ітэльменская мова †
Усяго: 4 жывыя мовы і 2 вымерлыя.
- алеуцкая мова 45
- меднаўска-алеуцкая мова (алеуцка-рускі піджын) 5
- эскімоская галіна 508
- наўканская мова ~70
- чаплінская мова (юіцкая) ~340
- аляскінска-інуіцкая мова †
- сірэнікская мова †
- ніўхская мова (ізаляваны) 688 > 198[удакладніць]
Усяго: 2 вымерлыя
Усяго: 2 мовы і 1 кніжная/замежная
- новаарамейская мова (асірыйская) 7762
- арабская мова 8216
- іўрыт 21 981
Усяго: 2 жывыя мовы і 1 кніжная
- дунганская мова 1088
- кітайская мова (укл. дыялект тазаў) 59 235
- старатыбецкая мова
- в'етнамская мова 26 197
Гл. таксама
правіцьЛітаратура
правіць- Алпатов В. Языковая ситуация в регионах России «Отечественные записки», № 2, 2005