Партал:Астраномія

Навічкам · Супольнасць · Парталы · Узнагароды · Праекты · Запыты · Ацэньванне Архітэктура · Астраномія · Беларусь · Біяграфіі · Біялогія · Гродна · Крыжовыя паходы · ЛГБТ · Мінск · Сербія · Снукер · Старажытная Грэцыя · Старажытны Рым · Філатэлія · Футбол

Астраномія

Вітаем Вас на партале Беларускай Вікіпедыі, прысвечаным Астраноміі. Астраномія — навука аб фізічнай будове, руху, паходжанні і развіцці нябесных целаў, іх сістэм і Сусвету як цэлага.

Аб’екты астраноміі вельмі разнастайныя, і спіс іх няспынна расце. Традыцыйнымі аб’ектамі з’яўляюцца Сонца, зоркі, планеты і іх спадарожнікі, метэорныя целы, туманнасці, зорныя скопішчы, зорныя сістэмы і Сусвет наогул. З рухам навукі наперад з’явіліся новыя аб’екты — пульсары, квазары, касмічныя прамяні, мікрахвалевае фонавае (рэліктавае) выпрамяненне, тэарэтычна прадказаныя чорныя дзіркі і гравітацыйныя хвалі.

На гэтым партале Вы зможаце даведацца больш пра гэтую навуку і тое, што з ёй звязана.

Выдатны артыкул

Планета Зямля

Зямля — трэцяя ад Сонца планета, пятая па памеры сярод усіх планет Сонечнай сістэмы. Яна з’яўляецца таксама найбуйнейшай па дыяметры, масе і шчыльнасці сярод планет зямной групы.

Навуковыя дадзеныя паказваюць, што Зямля ўтварылася з сонечнай туманнасці каля 4,54 мільярдаў гадоў назад і неўзабаве пасля гэтага набыла свой адзіны натуральны спадарожнік — Месяц. Меркавана жыццё з’явілася на Зямлі прыкладна 3,9 млрд гадоў назад. З тых часоў біясфера Зямлі значна змяніла атмасферу і іншыя абіятычныя фактары, абумовіўшы колькасны рост аэробных арганізмаў, а таксама фарміраванне азонавага слоя, які разам з магнітным полем Зямлі аслабляе шкодную для жыцця сонечную радыяцыю (далей…).

Выдатны спіс

Спіс аб’ектаў Сонечнай сістэмы па памерах

Выбраная выява

Карлікавая планета Плутон, здымак касмічнага апарата New Horizons.

Хочаце дапамагчы?

• Артыкулы, якія трэба напісаць: Чырвоныя спасылкі; Планеталогія  · Пазаземныя нябёсы  · Планетная наменклатура  · Адкрыццё Нептуна  · Класічны аб'ект пояса Койпера  · Радыяцыйны пояс  · Устойлівасць Сонечнай сістэмы  · Нябеснае свяціла  · Планета Х  · Касмічная геадэзія  · Касмічныя здымкі  · Прыліўныя сілы  · Планетная геалогія  · Гісторыя даследавання Сонечнай сістэмы  · Каланізацыя знешніх аб'ектаў Сонечнай сістэмы
• Артыкулы, якія трэба дапоўніць: Сонца  · Месяц  · Зямля  · Планета  · Юпітэр  · Марс  · Чорная дзірка  · Меркурый  · Венера, планета  · Сатурн  · Уран  · Нептун  · Плутон  · Эрыс  · Седна  · Праходжанне Венеры па дыску Сонца

---

Добры артыкул

Белыя карлікі — зоркі, якія праэвалюцыяніравалі з масай, якая не перавышае мяжу Чандрасекара (максімальная маса, пры якой зорка можа існаваць як белы карлік), пазбаўленыя ўласных крыніц тэрмаядзернай энергіі.

Белыя карлікі ўяўляюць сабой кампактныя зоркі з масамі, параўнальнымі з масай Сонца, але з радыусамі ў ~100 і, адпаведна, свяцільнасцямі ў ~10 000 разоў меншымі за сонечную. Шчыльнасць белых карлікаў складае 10⁵—10⁹ г/см³, што амаль у мільён разоў больш за шчыльнасць звычайных зорак галоўнай паслядоўнасці. Па колькасці белыя карлікі складаюць, па розных ацэнках, 3—10% зорнага насельніцтва нашай Галактыкі (далей…).

Ці ведаеце, што...

• У 2025 годзе абвешчана аб выяўленні 128 новых спадарожнікаў Сатурна, агульны лік вядомых спадарожнікаў планеты дасягнў 274.
• Астранамічная абсерваторыя, заснаваная ў Віленскай акадэміі ў 1753 годзе, стала чацвёртай па ліку ў Еўропе.
• У амерыканскім Карбандэйле можна было назіраць два поўных сонечных зацьменні з інтэрвалам у сем гадоў.
• У 2024 годзе паведамлена аб адкрыцці двух спадарожнікаў Нептуна і аднаго спадарожніка Урана.
• Найбольш распаўсюджаным тыпам зорных сістэм з’яўляюцца дыскавыя галактыкі.

Навігацыя

Сонечная сістэма:

• Планеты: Меркурый  · Венера  · Зямля  · Марс  · Юпітэр  · Сатурн  · Уран  · Нептун

• Малыя планеты: Плутон  · Цэрэра  · Эрыс
• Іншыя: Пояс Койпера

Астранамічныя аб'екты і тэорыі:

• Сусвет  · Галактыка  · Зорка  · Планета  · Камета (C/1996 B2 (Хякутакэ))  · Астэроід  · Сузор’е  · Чорная дзірка
• Вялікі выбух
• Віды зорак: Белы карлік  · Зоркі-гіганты  · Нейтронная зорка  · Падвойная зорка

Астрафізіка:

• Абсалютная зорная велічыня  · Законы Кеплера  · Зорная велічыня  · Модуль адлегласці  · Паралакс  · Парсек  · Светлавы год  · Свяцільнасць  · Фотаметрыя  · Эфект Зеемана  · Эфект Штарка

Постаці:

• Пачаткоўцы:Галілеа Галілей  · Мікалай Капернік  · Іаган Кеплер
• Даследчыкі: Эдвін Хабл
• Канструктары: Сяргей Каралёў
• Касманаўты і астранаўты: Юрый Гагарын  · Нэйл Армстранг  · Джон Янг  · Майкл Колінз  · Алан Шэпард  · Эдвін Олдрын  · Чарлз Піт Конрад  · Валянціна Церашкова  · Герман Цітоў  · Аляксей Лявонаў  · Уладзімір Камароў

Тэлескопы:

• Тэлескоп Хабл

Арганізацыі і ўстановы:

• Міжнародны астранамічны саюз  · НАСА

Раздзелы астраноміі:

• Астраметрыя  · Астрафізіка  · Галактычная астраномія  · Зорная астраномія  · Касмагонія  · Касмалогія  · Нябесная механіка  · Практычная астраномія  · Сферычная астраномія  · Тэарэтычная астраномія

Касмічныя праграмы:

• Саюз  · Апалон  · Меркурый  · Марынер  · Венера  · Вікінг  · Джэміні  · Месяц  · Піянер  · Эксплорэр  · Спэйс шатл  · Усход

Касмічныя апараты::

• Чэленджэр  · Атлантыс  · Буран  · Апалон-11  · Апалон-13  · Усход-1

Літаратура::

• Атлас зорнага неба  · Уранаметрыя